Filmrecensie van ‘Joker: Folie à deux’, gezien in Filmtheater De Witt
DORDRECHT - Vijf jaar geleden won de film ‘Joker’, de Gouden Leeuw, de hoofdprijs van het filmfestival van Venetië. De verknipte Arthur Fleck tracht zijn treurig verleden en heden weg te spoelen als komend stand-up comedian en ontwikkelt zich van een rare snuiter tot een zesvoudig moordenaar. De radicalisering van Fleck tot massamoordenaar stond model voor hoe met name witte mannen in de Verenigde Staten kunnen transformeren tot moordende psychopaten.
De film van regisseur Todd Phillips leidde tot een verhit debat over waar die film nu precies over ging. Was het een schurkenfilm binnen de traditie van de Batmanfilms of zijn we getuige geweest van een maatschappijkritisch fenomeen, waarbij de verschrikkelijke omgeving van Arthur Fleck wel moest leiden tot een ontspoorde Joker? De openingszin destijds, uitgesproken door Fleck: :”Is it just me, or is it getting just crasier out there?”, net nadat hij door een groep jongens in elkaar is getrapt.
‘Joker: Folie à deux’ begint in de vorm van een animatiefilm, waarin de joker in een worsteling belandt met zijn schaduw. De film is in een aantal opzichten een omgegooid vervolg op de eerste ‘Joker’: minder geweld, meer ruimte voor liefde. De grootste ommezwaai is wel dat het een musicalfilm is geworden (of is het een film geworden met een stevige musicalsaus?). Het grauwe decor van Gotham City is gebleven, met als terugkerend markeringspunt de hoge trap in de stad.
Arthur Fleck (opnieuw een fenomenale rol van Joaquim Phoenix) wacht in de door en door verrotte psychiatrische gevangenis het verloop van zijn rechtszaak af. In de mistroostige Gotham-city ontwikkelt zich een fanatieke groep aanhangers van de Joker. Tijdens een therapeutische muziekles in de gevangenis maakt Fleck kennis met een aanbidder, Harley Quinn (Lady Gaga). Er ontwikkelt zich een boeiende musicalfilm met de gevangenis en rechtszaal als duistere en naargeestige decors. Heel bijzonder hoe de geoefende en fantastische stem van Lady Gaga zich verhoudt met de rauwe stem van Phoenix. Zo krijgt dit tweede deel een volledig andere invulling met toch dezelfde hoofdvraag: hebben we te maken met een brute gewetenloze moordenaar die zijn alter ego ‘acteert’? Of gaat het om een door zijn verleden, heden en verrotte egoïstische samenleving verwoest persoon die op kritieke momenten zichzelf kwijtraakt en transformeert tot een moordmachine? In de tweede film verschuift de aandacht meer naar de verknipte persoonlijkheid, waarbij de muzikale werkelijkheid zich vooral binnen die Joker-wereld afspeelt. Immers, Lee Quinzel (Lady Gaga) en de Joker vallen op elkaar, voor de ‘echte’ Fleck is daarbinnen geen plaats.
De keuze om de vervolgfilm uit te werken in de vorm van een musicalfilm werkte bij mij buitengewoon goed. De film wordt daarmee vooral gedragen door de bijzondere prestaties van de twee hoofdrolspelers. Joaquim Phoenix viel opnieuw meer dan 20 kilo af om een wel erg treurige, graatmagere Arthur Fleck te worden en Lady Gaga blinkt uit met haar rol als gestoorde aanbidder. Overbekende songs als ‘To love somebody’, ‘What the world needs now’ en ‘For once in my life' passen perfect in de loop van het verhaal dat ook, ondanks alles, een verknipt liefdesverhaal is.
Het blijft bijzonder dat Phoenix in staat is mededogen voor zijn personage weet op te wekken, hoe verschrikkelijk Fleck ook is. Zijn vertolking van ‘If you go away’ (Engelse vertaling van ‘Ne me quitte pas’) bezorgde zelfs een brok in de keel bij deze recensent.
Gezien in Filmtheater De Witt:
‘Joker: Folie à deux’, regie: Todd Phillips
Voor speeltijden, zie de website van Filmtheater De Witt
