Recensie speelfilm Memory, gezien in Filmtheater De Witt
DORDRECHT - De nieuwste film van de Mexicaanse regisseur Michel Franco, Memory, verdient een zomer met volle zalen, al krijgen we een hittegolf tot en met eind september. Met zo veel liefde en tederheid worden zware thema’s voorgespiegeld. Jongdementie, getroubleerde jeugd. Je denkt dan wellicht direct, da’s niks voor een zomeravond die je wellicht beter liever besteedt aan een glaasje witte wijn op een schaduwrijk terras. Mijn advies: ga die film zien! Dan heb je de potentiële oscarwinnaars voor beste vrouwelijke en mannelijke hoofdrollen en misschien ook wel voor beste film gezien. Overigens, alleen al om de scène waar moeder Sylvia troost vindt bij dochter Anna (Brooke Timber) verdient Timber een Oscar voor beste bijrol.
Jongdementie
Sylvia woont met haar dochter in een grauwe wijk in New York. Sylvia (Jessica Chastain) en Saul (Peter Sarsgaard) komen elkaar tegen tijdens een schoolreünie. Ze delen een wat onduidelijk verleden. Saul volgt Sylvia heimelijk naar haar huis en overnacht buiten in afwachting op een vervolg van hun ontmoeting. Dat ongemakkelijke gezamenlijke verleden blijkt op een misverstand te berusten. Saul blijkt vroegdement en Sylvia blijkt ook niet probleemloos door het leven te glijden. Er ontstaat een bijzondere relatie, gebaseerd op tederheid en warmte.
De film gaat overigens niet uitsluitend over jongdementie, waar Saul aan lijdt. Het eerste deel betreft vooral een sfeertekening van het leven van Sylvia, waar veel leed onder het kleed blijft. Later beginnen de puzzelstukjes meer en meer in elkaar te schuiven.
Er zijn meer bijzondere films gemaakt over dementie. We kennen de verfilming van Bernlef’s boek Hersenschimmen, ook ‘Still Alice’ gaat over jongdementie. Julian Moore speelt daarin Alice en kreeg voor die rol een Oscar. Wat ik me herinner van die film is de speech die Alice houdt met daarin een gedicht van Elizabeth Bishop. Anthony Hopkins speelt een van zijn glansrollen in ‘Fathers’ (2020) en dit jaar nog konden we genieten van de verterende Nederlandse film ‘De terugreis’.
Een kunst
Verliezen is een kunst die zich simpel leren laat;
zoveel dingen lijken zich zo graag te verliezen
dat bij hun verlies de wereld niet vergaat.
Verlies iets elke dag. Sleutels weg, aanvaard
de agitatie, tijd, vermorst, niet kniezen.
Verliezen is een kunst die zich simpel leren laat.
Oefen dan op meer verliezen, met nog meer vaart:
plaatsen, en namen en welke bestemming je zou kiezen
voor een reis. Niets waardoor de wereld vergaat.
Het horloge van mijn moeder. En kijk! Mijn laatste, of
op een na laatste van drie geliefde huizen naar de gallemiezen.
Verliezen is een kunst die zich simpel leren laat.
Ik verloor twee mooie steden. En, op de grote kaart,
een continent, twee stromen, uit koninkrijken kon ik kiezen.
Ik mis ze, maar het is geen wereld die vergaat.
- Zelfs over het verlies van jou (stem met een lach, een gebaar
waarvan ik hou) zal ik niet hebben gelogen. Verliezen
is een kunst die zich zo simpel leren laat
hoewel het misschien lijkt of(Schrijfop!) of de wereld echt vergaat.
Elizabeth Bishop, One Art
(vertaling Guus Luijters)
Parein en Mareintje
We hebben allemaal wel onze verhalen over dementie. En verschrikkelijke jeugdtrauma’s komen helaas ook heel vaak voor, veel vaker dan we ons kunnen voorstellen. Gelukkig hoef ik in mijn eigen rugzakje dat laatste niet mee te torsen.
Mijn Vlaamse oma en opa woonden aan de Vlaamse kust in Heist aan Zee in een huis aan de boulevard. Als klein jongetje mocht ik er in het voorjaar logeren. Ik herinner me een ochtend dat ik eigenlijk naar school moest. Ik stelde voor om bij hun te blijven om samen naar de zee te kijken. Inmiddels kan ik ook als grootouder uit ervaring spreken en kan ik me heel goed voorstellen dat zij dat helemaal goed vonden. Jaren later bleek dat mijn Mareintje inmiddels dementeerde en dat mijn Parein vol tederheid maandenlang haar verzorgde. Wat de maaltijden betreft, het enige dat hij kon koken was tomatensoep. Fijn dat tomatensoep een van de favoriete maaltjes was voor mijn Mareintje. Ruim een half jaar zette hij haar zijn tomatensoep voor. Na haar dood woonde mijn Parein in Dordrecht, ook bij ons in huis. Ik was tiener en genoot van mijn opa, hoe dement hij ook was…
Gezien in De Witt:
Memory, van regisseur Michel Franco
Voor speeltijden, zie de website van het filmtheater De Witt
