Muziek van Dordtenaar en componist Jannum Kruidhof in geslaagde première in Trintatiskapel
DORDRECHT - Het strijkkwartet is een van de meest geliefde genres in de klassieke kamermuziek, niet zozeer uitgevonden maar wel groot gemaakt door de Weense componist Joseph Haydn. Het strijkkwartet kent een bezetting van 2 violen, 1 altviool en een cello.
Na Haydn hebben alle grote componisten strijkkwartetten geschreven, zoals Mozart en Beethoven. In de vorige eeuw kunnen we Sjostakowitsj, Prokoviev en Benjamin Britten noemen. Binnen de hedendaagse muziek hebben Philip Glass en John Cage strijkkwartetten geschreven.
Het boeiende aan het strijkkwartet is dat het componisten uitdaagt om binnen de beperkingen van 4 redelijk gelijksoortige strijkers en min of meer vaste structuren de mooiste en zuiverste muziek te maken. Zoals het sonnet in de poëzie iets van alle tijden is.
Tijdens het zomerconcert van afgelopen zaterdag in de Trinitatiskapel trad het jonge Damsco Quartet op met stukken van Henriëtte Bosmans en Sergey Prokoviev. Het slotakkoord was bewaard voor de Dordtse componist Jannum Kruidhof, die speciaal voor dit Amsterdamse ensemble een muziekstuk heeft geschreven, ‘Het verloren horloge’. We waren in een mooie volle kapel getuige van een geslaagde première.
Damsco-Quartet
Het Damsco Quartet is een opkomend strijkkwartet, met vier jonge muzikanten. Ze spelen pas sinds 2022 samen, wat begon als een leuke en uitdagende activiteit voor mensen die een grote liefde voor kamermuziek deelden. Hun eerste optreden op het festival Forbidden Music Regained werd lovend ontvangen en werd gevolgd door een cd-opname van het strijkkwartet van Henriëtte Bosmans. Ditzelfde strijkkwartet stond ook op het menu tijdens ons zomerconcert.
Deze vier jonge muzikanten verzorgden op de warmste (zaterdag)avond van deze zomer tot dusver een heerlijk verfrissend optreden.
Damsco betekent in straattaal Amsterdam.
Bosmans en Prokoviev
De keuze om iets te spelen van Henriëtte Bosmans is speciaal. Deze Nederlandse componiste uit de eerste helft van de vorige eeuw heeft ook haar roots in Amsterdam. Om een meer eigen modernere stijl te ontwikkelen ging ze in 1927 in de leer bij Willem Pijper. In diezelfde periode werd ze verliefd op de celliste Frieda Belinfante die later een gevierd dirigent werd in de Verenigde Staten. Voor de liefhebber van boeiende levensverhalen: lees de biografie over Frieda Belinfante, geschreven door Toni Boumans! En ook uit 1927 dateert haar strijkkwartet. Je hoort nog de Duits-Romantische invloeden en minder de moderne tijd.
Sergei Prokoviev schreef zijn tweede strijkkwartet ‘Kabardian’ tijdens de Tweede Wereldoorlog op een evacuatieplek in de Kaukasus. Daar maakte hij kennis met de volksmuziek uit die streek en dat inspireerde hem tot dit mooie werk. Met name het tweede deel is heerlijk lyrisch met ruim baan voor de cello. Wat een prachtig instrument is dat toch!!
Jannum Kruidhof
Tijdens een concert geef ik af en toe mijn gedachten een vrije loop, wegdromen heet het ook wel. Zaterdagavond in de zwoele Trinitatiskapel reisde ik terug naar een klas vol met pubers die de muzieklessen van Otto Deden verstoorden door met papierpropjes naar de draaitafel te gooien. Jaren later realiseerde ik me dat we eigenlijk hele nare pubertjes waren die trots moesten zijn les te hebben gehad van zo’n grote Dordtenaar. Zo’n reis terug in de tijd betreft meestal geen willekeurige herinnering. Jannum Kruidhof (1992) is als docent muziek verbonden aan CSG de Lage Waard in Papendrecht. Er zullen tijdens zijn lessen geen propjes meer naar draaitafels gegooid worden, mag ik aannemen. En net als Otto Deden heeft hij zich ontwikkeld tot een componist van klassieke muziekwerken.
Jannum was in eerste instantie violist, begon in 2013 met componeren. In 2023 sloot hij zijn MA in compositie cum laude af met het oratorium ‘Light in the darkness’.
‘Het verloren horloge’is een stuk dat Jannum Kruidhof speciaal schreef voor het Dramsco-Quartet. Jannum: “Dit stuk is gebaseerd op een aantal persoonlijke herinneringen aan vroeger, die het vaderschap in mij naar boven brachten. Van pure nostalgie tot plezier, melancholie en hoop: de lichtere en donkere kanten van het leven zitten in die herinneringen. Sommige (beladen) momenten leken eindeloos lang te duren, terwijl soms maanden of jaren in een oogwenk voorbij leken te gaan.”
Dit spelen met de tijd klonk met name door in de glissando’s, als de strijkers van de ene toon naar de andere glijden.
Jannum’s vrouw, de violiste Manja Kruidhof-Okkerse, schreef er een gedicht over die Jannum voorafgaande aan de première voorlas.
Het verloren horloge
Ik ben even de tijd kwijt, ontelbaar
tikt hij door, een gestaag verstrijken.
Hij doet zich telkens anders voor, de tijd,
alsof hij kruipt, vliegt, of stilstaat...
en glijdt als een horloge van mijn pols,
maar terugkeren, dat doet hij nooit,
gelukkig: ware schoonheid kent geen tijd, zij
straalt gewoon, een glimpje van de eeuwigheid.
Gehoord in de Trinitatiskapel op zaterdag 20 juli 2024:
Dramsco Quartet met onder meer de première van ‘Het verloren horloge’, een compositie voor strijkkwartet van Jannum Kruidhof
