Veelzijdig programma rond expositie van Hella de Jonge in de Kunstkerk in Dordrecht
DORDRECHT - Zoeken en volharden
Tot vrijdag 14 juni kunnen we in de Kunstkerk nog genieten van een expositie van het werk van Hella de Jonge. De tentoonstelling ‘Zoektocht naar heden en verleden’ kun je inderdaad opvatten als een zoektocht, maar wat mij betreft niet zo zeer als een zoektocht in de tijd, maar een zoektocht naar identiteit. Die zoektocht heeft ze vertaald in portretten van (Joodse) familieleden. Portretten waar niet alleen de geportretteerden een hoofdrol in vervullen. Wat er omheen wordt afgebeeld is minstens zo belangrijk, in ieder geval voor de schilder. Het vertelt het verhaal over een vrouw op zoek naar een vorm van rust en beweging. Die ze vindt in haar kunst en de communicatie die die kunst teweegbrengt. Het leven heeft haar niet altijd toegelachen, een overleden kind en kleinkind, eigen gezondheidsproblemen. Een Joodse familie waarvan veel de oorlog niet hebben overleefd. Ouders die het wel hebben overleefd, maar er een zware prijs voor hebben betaald.
De Amerikaans Joodse psycholoog Edith Eva Eger was een inspiratiebron die haar hielp om uit de veilige rol van slachtoffer te stappen. En dat is wat zich allemaal afspeelt binnen en buiten onze grenzen geen eenvoudige uitdaging. Het boek ‘De Keuze’ van Eger is voor velen een inspiratiebron.
Bladerend door de tentoonstellingscatalogus raak ik steeds meer onder de indruk van wat Hella de Jonge als kunstenaar al vijftig jaar presteert. Wat een oeuvre! Als zeventienjarige deed ze met succes toelatingsexamen op de Rietveld Academie. Ze moest aan haar klasgenoten het werk presenteren op basis waarvan ze was aangenomen. Het schilderij van haar speelgoedbeer werd afgekraakt. Haar leraar zweeg en Hella raakte haar penseel niet meer aan. Tot enkele jaren geleden. Mede dankzij Corona begon ze haar verhalen vorm te geven met penseel en doek.
Enkele jaren geleden waren Freek en Hella in Dordrecht en wandelden langs de Kunstkerk. De bronzen schildpadden die als bewakers post hebben gevat voor de ingang vielen op. Het contact werd gelegd en de Kunstkerk bood de ruimte voor een grote expositie die op 21 april 2024 door Liliane Ploumen werd geopend. De tentoonstelling is nog te bezoeken tot en met 14 juni.
Freek en vrienden
Op zondagen zijn Freek en Hella regelmatig in de Kunstkerk te vinden. Freek draagt gedichten voor en op zondag 2 juni waren Freek en Hella ook in Dordrecht. Samen met vrienden Leonie Janssen en Jeroen Kramer verzorgden ze een volledig liedjesprogramma, op zijn eigen onnavolgbare manier aan elkaar gepraat door Freek. De Kunstkerk was volgelopen. Wellicht dat de aankondiging dat Freek de Jonge zou optreden hielp. Hella verdient met haar werk de volle schijnwerpers, en als het helpt dat Freek langs komt…
Gelukkig leeft bij echtgenoot Freek nog niet het idee van afscheid nemen. Er zijn er genoeg die dat de laatste tijd al doen. Met nog maar enkele maanden verwijderd van 80 jaar blikte hij met een aantal liedjes en verhalen terug. Zijn mooiste liedjes kwamen voorbij, zoals ‘Die eerste keer’ en ‘De vondeling van Ameland’.
Zijn eerste liedje van de middag ‘Die eerste keer’ dateert van ongeveer tien jaar geleden. Je kunt het zien als een ode aan de levenslange tocht die Freek en Hella maken:
we lopen samen langs het strand
met links de zee en rechts het zand
de meeste dagen zijn geteld
de liefde is op de proef gesteld
ik stap op een krab met maar een schaar
we zijn nog altijd bij elkaar
liefde doet zeer
de zon verlangt naar ondergang
niets aan de hand wees maar niet bang
die komt wel weer
Freek vertelt over zijn jaren met Bram Vermeulen. Bram combineerde hun ‘Neerlands Hoop’ met volleybal op topniveau en moest de dag na een optreden spelen tegen het Dordtse ‘ORAWI’. Ik ken de club nog. Mijn familie speelde bij Ekspalvo…
Het werk van Hella staat niet los van haar Joodse achtergrond. Wellicht in dat kader vertelde Freek het verhaal over Jan Koopmans, predikant geboren in Sliedrecht, en schrijver van het pamflet “Bijna te laat” (november 1940). Hij doet daarin een appel op de Nederlandse kerk en het Nederlandse volk om de Joden niet te verraden en om de Ariërverklaring niet te ondertekenen. “Kon ik maar mijn vader (ook predikant) vragen, wat maakt een mens een held?”
Na dit verhaal zongen Leonie Janssen en partner Jeroen Kramer een tweetal prachtige liedjes waaronder het indrukwekkende “Yerusalaim” in drie talen, om ermee aan te tonen dat we niet meer kunnen zonder pluriformiteit.
Al met al een mooie middag in de Kunstkerk, waarbij twee momenten me het meest raakten: het liedje dat Freek uitsluitend voor zijn grote liefde zong, Hella, die in de Kunstkerk mag stralen.
En het slot waarbij we staande‘Dona Nobis Pacem’zongen, het lied van de vrede.
Gezien in de Kunstkerk:
Expositie van Hella de Jonge, nog te bezoeken tot vrijdag 14 juni aanstaande
Op 2 juni: speciale voorstelling van Freek en Hella de Jonge, Leonie Janssen en Jeroen Kramer.
