Terugblik op voorstelling Dvorak in Kunstmin
DORDRECHT - Afgelopen zondag werden er in Schouwburg Kunstmin diverse stukken van Antonin Dvorak gespeeld. Dordtenaar Jacques Malschaert was erbij geeft hieronder zijn terugblik:
“Op de fiets richting Kunstmin. Het is een prachtige, frisse en zonnige lentezondagmorgen… Het Camerata KCO geeft een concert in de kleine zaal van de schouwburg Kunstmin.
Camerata KCO is een muziekensemble, met muzikanten die deel uitmaken van het Koninklijk Concertgebouworkest. Op het programma staat een tweetal stukken van Antonin Dvorak (1841 – 1904). Dat wil ik niet missen. In een vorig leven organiseerde ik zelf in mijn eigen theatertje in Leeuwarden ook dit soort concerten. Het had zo maar in mijn ‘Hofkamer’ geprogrammeerd kunnen zijn. Of toch niet? Vijf topmuzikanten van het KCO, dat had ik me financieel vast niet kunnen veroorloven…
Nu kan de (gevoelsmatige) afstand tussen een compleet symfonieorkest en de bezoeker doorgaans wat groot zijn. Er valt altijd meer dan voldoende te genieten van wat je voorgeschoteld krijgt. Een kleinere bezetting en een kleinere zaal zoals vandaag heeft echter mijn voorkeur. Kamermuziek is meer mijn ding… Intiemer. En toch: als het Koninklijk Concertgebouw naar Kunstmin komt, en de voorverkoop zou op 8 uur in de ochtend starten, dan zet ik de avond ervoor mijn tentje op naast die prachtige kastanjeboom voor het gebouw. Om zeker te zijn van een toegangskaartje.
Terug naar zondagochtend: Antonin Dvorak is een van oorsprong Tsjechisch componist, die ook een aantal jaren in de Verenigde Staten woonde.
Het eerste stuk van de ochtend (opus 75A voor 2 violen en altviool) dateerde nog uit zijn Tjechische periode. In 1887 woonde Dvorak in Praag. In hetzelfde huis woonde een gevorderde amateur violist die er vaak met zijn leraar speelde. De componist vond het wel een idee om een stuk te maken voor 3 violisten, om het vervolgens samen uit te voeren. Dit stuk bleek echter te moeilijk voor zijn huisgenoot, waarna hij een ander wat beter speelbaar stuk componeerde. Dit laatste staat vandaag op het programma. Eerlijk gezegd, zo makkelijk lijkt het me nu ook weer niet om te spelen… Prachtig stuk, melodisch, melancholisch op sommige momenten. De drie muzikanten stemmig gekleed in roze!
In zijn composities klinkt de volksmuziek van Bohemen door, zo ook vandaag. Soms meen ik zelfs het kabbelen van beken en rivieren te horen. Zoals de Moldau doorklinkt in de muziek van Smetana. Op een ander moment waan ik me in een salon, waar een menuet wordt gedanst. Later heeft Dvorak dit stuk nog bewerkt voor een bezetting van piano en viool.
Tijdens zijn jaren in de Verenigde Staten zou Dvorak zijn meest bekende negende symfonie componeren, “Uit de Nieuwe wereld”. Uit deze periode stamt ook het tweede stuk van ons ochtendconcert: de compositie voor 2 violen, 2 altviolen en cello (opus 97). En opnieuw hoor je de Boheemse invloeden. In de korte inleiding op het stuk door één van de muzikanten wordt nog aangegeven dat er ook Amerikaanse invloeden te horen zijn. Dat kreeg ik niet echt mee.
Dvorak was zelf altviolist. Met name in het tweede stuk (opus 97) kon je dat merken. De twee altviolen waren prominent aanwezig. Overigens, de drie verschillende instrumenten (viool, altviool en cello) verhielden zich perfect. En ook vandaag moet ik weer constateren: de cello is toch wel mijn favoriete instrument.
Nog een kleine anekdote: Een paar jaar geleden moest ik me door mijn tandarts laten behandelen voor een stevig mankement aan één van mijn kiezen. De behandelend tandarts hield van klassieke muziek. In zijn behandelkamer had hij altijd een klassieke radiozender aan staan. Wat gespannen nam ik plaats in de stoel, maar voordat ik in de lighouding terechtkwam herkende ik al de eerste tonen van het tweede celloconcert van Dvorak, één van mijn favoriete concerten. Of het nu aan de verdoving heeft gelegen of aan de prachtige muziek, ik vergat compleet waar ik was, merkte niets van wat er gaande was en voor ik het wist werd de stoel alweer rechtop gezet. Mijn dank voor de tandarts was buitengewoon, maar misschien wel meer voor de muziek die hij uit zijn luidsprekers liet klinken dan voor de behandeling aan mijn ontstoken kanaal…”
Jacques Malschaert
