Dochters van Dordrecht 7: De Zussen met de dubbele naam

01 februari 2019 door Saskia Lensink
Dochters van Dordrecht 7: De Zussen met de dubbele naam

Aan het begin van de twintigste eeuw kwamen twee zussen in Dordrecht wonen. Ze hadden een opmerkelijke achternaam: Snouck Hurgronje. Het duurde niet lang voor de Dordtenaren wisten wie ze waren. Want niet alleen hun naam, ook hun persoonlijkheden vielen op.

Nel (zie bovenste foto) was de rustigste van de twee. Zij was directrice van de Openbare Leeszaal & Bibliotheek in Dordrecht. Dat lijkt niet bijzonder, maar dat was het in die tijd wel. Dordrecht was de eerste stad in Nederland met zo’n openbare bibliotheek. Daardoor was Nel de eerste ‘echte’ bibliothecaresse van het land!

Haar oudere zus Jeanne was drukker en extraverter. Zij was een strijdbaar socialiste en zeer maatschappelijk betrokken. Ze kwam op voor de armen en verzette zich tegen zaken die ze onrechtvaardig vond. Daarbij deinsde ze niet terug voor spraakmakende demonstraties. Zo is ze eens de toren van de Grote Kerk opgeklommen om daar de rode vlag uit te hangen.


De Dordtse bibliotheek aan de Wijnstraat in 1905. (Foto RAD)

De deftige, dubbele naam van deze zusters doet vermoeden dat ze hoog geboren waren. Inderdaad stamden ze uit een geslacht waarvan sommige leden sinds 1843 tot de adel behoorden. Hun broer Jacob kreeg in 1921 de titel ‘jonkheer’. Onder hun voorvaderen bevonden zich burgemeesters, Tweede Kamerleden, juristen, thesauriers, notarissen en andere hoge functionarissen. Ook telde de familie veel predikanten.

Hun achterneef jonkheer mr. Aarnout Snouck Hurgronje (1882-1951) was jarenlang secretaris-generaal op het ministerie van Buitenlandse Zaken. Ook nog in mei 1940, toen de Duitsers ons land binnenvielen. De Nederlandse ministers vluchtten met de koningin naar Engeland. Omdat hij een van de hoge ambtenaren was die in Nederland bleven, kreeg hij de lastige taak te bemiddelen tussen de bezetter en de Nederlandse ambtenarij.

Een ander beroemd familielid was de arabist Christiaan Snouck Hurgronje (1857-1936).Deze oom van Nel en Jeanne werd zelfs wereldberoemd met zijn publicatie Mekka uit 1888. Nog nooit was er zo uitgebreid over het dagelijks leven in deze stad geschreven als in dat boek. Christiaan had dat kunnen doen door zich tot moslim te bekeren en zich een half jaar lang onder de bedevaartgangers in Mekka te begeven.


De arabist Christiaan Snouck Hurgronje.


Het boek Mekka dat Christiaan Snouck Hurgronje wereldberoemd maakte.

Nel en Jeanne zijn geboren in Nederlands Indië, waar hun vader notaris was. In 1888 werd hij ziek en kreeg hij verlof om voor twee jaar naar Nederland te gaan. Wat voor ziekte vader had is niet bekend, maar vast staat dat hij op 18 augustus met zijn vrouw aan boord stapte van stoomschip Conrad. Hun vijf kinderen bleven achter in Indië. Waarom de man met zijn zieke lijf aan deze reis begon is onduidelijk. Hoopte hij in Nederland op betere medische zorg?

Zijn geboorteland heeft hij echter nooit bereikt.  Op 1 september 1888, midden op de Indische Oceaan en aan boord van de Conrad, overleed de notaris. Het is jammer dat niet meer valt te achterhalen hoe dit bericht Nel en Jeanne, tieners op dat moment, heeft bereikt. We weten alleen dat Jeanne vijf jaar later trouwde met de Dordtse arts Theodoor Stoop en met hem in Dordrecht ging wonen. In 1900 vestigde Nel zich hier ook, samen met haar moeder.

Over hoe het hen daarna verging ben ik gelukkig wél veel te weten gekomen. Ik vertel er uitgebreid over in het boek Dochters van Dordrecht.

Gerelateerde straten:

Over de columnist

Saskia Lensink

Saskia Lensink is journalist en tekstschrijver. Onlangs verscheen van haar hand het boek Dochters van Dordrecht bij uitgeverij Liverse. Voor dat boek deed Saskia onderzoek naar tientallen vrouwen uit de geschiedenis van Dordrecht. Over de zoektocht naar die vrouwen houdt ze een blog bij op haar website saskialensink.nl/dochters-van-dordrecht .

Zaaddonor
20 mrt
Zaaddonor
Dat bedoel ik nou
05 mrt
Dat bedoel ik nou
'Mannetje Zeb'
20 feb
'Mannetje Zeb'
Zijn of azijn
05 feb
Zijn of azijn
Niet zomaar een idee
18 jan
Niet zomaar een idee
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.