Filosofisch café: Ontsnappen aan het dualisme

Iedereen denkt wel eens na over belangrijke levensvragen: wat is het goede dat ik moet doen? Waar mag ik in geloven en waar mag ik op hopen? In het Filosofisch Café gaat het over deze vragen. Niet om een pasklaar antwoord te krijgen, maar om samen na te denken en te leren.
Zijn lichaam en geest gescheiden?
Op deze avond denken we na over de verhouding tussen lichaam en geest die in onze westerse cultuur gescheiden zijn. Hierbij veronderstellen we dat het lichaam doet wat de geest wil. (On)bewustzijn, zelf, wil en cognitie/ kennis horen dan allemaal tot het terrein van de geest, en motoriek, zintuigen meer tot het terrein van het lichaam.
Dualisme
Dit dualisme, dat al bij de Griekse filosofen voorkomt, wordt tegenwoordig meestal op conto van Descartes geschreven. Er zijn goede redenen om dualisme te willen vervangen door een andere visie, maar de alternatieven geven vervolgens weer nieuwe vragen over mentale causaliteit, vrije wil en het beschrijven van subjectiviteit en ervaring. Wat blijft er over van een vrije wil als onze neuronen sneller zijn dan ons bewustzijn of hoe kun je subjectieve ervaring beschrijven vanuit cellen en moleculen? Chalmers heeft het onder woorden gebracht als the Hard Problem of Consiousness.
Wat is het 'zelf'?
De notie van het zelf is ook problematisch. Waar zit het “zelf”? Is er eigenlijk wel een zelf? Soms zijn oude vragen in het licht van nieuwe theorieën ook minder relevant geworden. Als bijvoorbeeld lichaam en geest dezelfde oorsprong hebben, dan is het niet relevant om de een boven de ander te stellen.
In deze avond proberen we de meest gangbare theorieën en hun vragen op een rijtje te zetten en daarover met elkaar in gesprek te gaan. Menno Vreeling, psychiater, leidt deze avond.