Deze activiteit heeft reeds plaatsgevonden.

Op zoek naar Pirosmani

Op zoek naar Pirosmani

In het Dordrechts Museum is deze zomer een unieke overzichtstentoonstelling van de naïeve Georgische schilder Niko Pirosmani (1862-1918). Nog niet eerder waren er zoveel werken van deze schilder in Nederland te zien. Er zijn 45 schilderijen uit het Georgisch Nationaal Museum naar Dordrecht gekomen.

Aanleiding voor de tentoonstelling was de fascinatie van beeldend kunstenaar Rein Dool (1933) voor de schilder. Hij maakte een hommage in 20 schilderijen en tekeningen die ook geëxposeerd wordt. Mattias Ylstra en Stan van Houcke maakten een gefilmd verslag van Dool’s zoektocht naar Pirosmani’s werk en leven. Deze film is doorlopend te zien.

In de tentoonstelling zijn ook foto’s te zien van documentair fotograaf Dimitri Ermakov (1846-1916). Zijn werk biedt een unieke kijk op het dagelijks leven in Georgië rond 1900.

Niko Pirosmani
In Georgië is Pirosmani een heel bekend en gerenommeerd kunstenaar. In West-Europa is hij alleen bekend bij liefhebbers en ingewijden. Dat heeft ongetwijfeld te maken met het feit dat zijn werk behoort tot de naïeve schilderkunst. Naïeve kunst ontwikkelt zich vaak buiten het zicht van de ‘officiële’ kunststromingen.
Vaak is de manier van werken van naïeve schilders technisch ongecompliceerd en de verbeelding van het onderwerp sterk vereenvoudigd. Onderwerpen ontstaan uit de eigen leefwereld, soms aangevuld met fantasieën en dromen, en zijn op een uiterst persoonlijke wijze uitgewerkt.
De naïeve kunstenaar schildert zijn eigen werkelijkheid. Hij is vooral zichzelf, wat het werk een openheid en picturale onschuld geeft. Het werk van Pirosmani is opvallend hoog van kwaliteit. Hij schildert vaak op een zwarte ondergrond waardoor hetgeen je erop schildert extreem naar voren komt, een techniek die hij zichzelf heeft aangeleerd.

Pirosmani haalt zijn inspiratie uit het dagelijks leven van Tbilisi of put uit de herinneringen uit zijn jeugd die hij doorbracht in het dorp Mirzaani. Hij vertelt verhalen uit het gewone leven. Hij schildert vissers, ambachtslieden, vrouwen en kinderen, maar ook historische figuren en gebeurtenissen, allerhande festiviteiten, landschappen en het dierenrijk.

De fascinatie voor naïeve kunst
Naïeve kunst is geen stroming, maar is van alle tijden. Soms treedt het ineens op de voorgrond omdat het door de officiële kunst wordt opgemerkt.
In het begin van de 20e eeuw, was er de behoefte om radicaal te breken met de negentiende-eeuwse academische traditie van het afbeelden van de werkelijkheid. De Fauvisten (zoals Matisse) en Kubisten (waaronder Picasso) en later ook de Surrealisten, Cobra-kunstenaars en Art Brut vonden hun inspiratie bij de ongeschoolde kunstenaar, in kindertekeningen en kunst van geesteszieken. In de 20e eeuw was en is de naïeve schilderkunst een inspiratiebron van betekenis. De Franse Henri Rousseau le Douanier is de eerste naïeve (of primitieve) kunstenaar die wordt ontdekt door de modernistische kunstenaars.

Ook Niko Pirosmani wordt ontdekt, door de Georgische dichter en schrijver Ilya Zdanevich en diens broer de abtracte avantgarde schilder Kirill Zdanevich, modernisten die zich bewegen in de meest progressieve kringen in de Russische kunstwereld.
Door hun inzet worden Pirosmani’s schilderijen in 1913 voor het eerst tentoongesteld op de avant-garde tentoonstelling Neo-Primitivisme in Moskou. De belangstelling voor het werk neemt daarna toe. Pirosmani ontvangt een uitnodiging voor een bijeenkomst van een kunstenaarsverenigng en zijn werk wordt afgebeeld in de krant. Deze krant plaatst even later echter ook een karikatuur over het werk, wat een dramatische invloed had op de kunstenaar. Hij stort in, trekt zich terug en overlijdt onbekend en in eenzaamheid. In 1969 is er eerste grote overzichtstentoonstelling in het Musée des Arts Décoratif in Parijs door toedoen van Ilya Zdanevich.

Dimitri Ermakov (1846-1916)
Behalve schilderijen van Pirosmani is er ook een reeks foto’s te zien van tijdgenoot en documentair fotograaf Dimitri Ermakov, tegenwoordig gezien als een van de belangrijkste fotografen van het prerevolutionaire Georgië. Zijn nalatenschap heeft lang een slapend bestaan geleid. Tot de collectie aan het eind van de 19e eeuw weer onder de aandacht kwam. Het blijkt een indrukwekkend en veelzijdig oeuvre met een veelheid aan bijzondere portretten, stadsgezichten en landschappen, historische gebeurtenissen, architectuur, landbouw, industrie, etnografie en kunstreproducties.
De foto’s op de tentoonstelling in Dordrecht geven een levendig beeld van het Tbilisi rond de eeuwwisseling, waar Pirosmani dagelijks in rondgelopen heeft.

Rein Dool (1933)
Voor Rein Dool is Pirosmani een geweldige inspiratiebron. Er is een sterke verwantschap, en Dool deelt de liefde voor het kleine gebaar. Dool: ‘Pirosmani weet hoe hij datgene wat hij ziet moet uitfilteren en weet het feilloos in een goede compositie te plaatsen om tot de essentie van iets te komen.’
Het eigen werk van Dool wordt gekenmerkt door eenvoudige composities en een sterke contour die de vormen omsluit. Het gaat hem om de kracht van het afgebeelde. Het herkenbare realistische beeld is van ondergeschikt belang.

Film ‘Op Zoek naar Pirosmani’
Film Dool reisde in 2010 naar Georgië met filmmaker Mattias Ylstra en journalist Stand van Houcke op zoek naar het werk en leven/andere sporen van de kunstenaar. Ylstra en Van Houcke volgen in hun film niet alleen de ontmoeting van Rein Dool met het werk van Pirosmani, maar laten ook het belang van Pirosmani voor Georgië zien. Georgiërs zien de kunstenaar als een icoon van hun nationale identiteit.

CATALOGUS
 Bij de tentoonstelling verschijnt een catalogus met een introductie van Sandra Elisabeth Roelofs en teksten van David Lordkipanidze, directeur Georgisch Nationaal Museum, Irina Arsenishvili, hoofdconservator Georgisch Nationaal Museum, Mieke Jansen, conservator fotografie en secretaris vanm de vereniging Konstantin Paustovskij en van Moniek Peters, conservator moderne en hedendaagse kunst Dordrechts Museum. De catalogus heeft 96 pagina’s en verschijnt in Nederlands/Engels.

Kijk op de website voor het activiteitenprogramma.
Er is een reisgids die kinderen de weg wijst door de tentoonstelling.

Open: dinsdag t/m zondag 11-17 uur

Wanneer?
Van 6 mei 2012 11.00 uur tot 30 september 2012 17.00 uur
Locatie:
Dordrechts Museum, Museumstraat 32-40
Gerelateerde straten:
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.