Will Ferwerda wist een halve eeuw geleden al hoe ver hij te ver kon gaan
DORDRECHT / GORINCHEM - De Dordtse kunstenaar Will Ferwerda - met wortels in de Alblasserwaard - werd vijftig jaar geleden het middelpunt van een landelijke kunstrel. Het is vrijdag 6 februari precies een halve eeuw geleden dat Will Ferwerda onder politiedwang zijn eerste solo-expositie in de tentoonstellingsruimte van De Nieuwe Doelen in Gorinchem moest afbreken.
Burgemeester mr. L.R.J. Ridder Van Rappard vond in 1965 het werk van de kunstenaar aanstootgevend en hij vond dat de overheid daarom zedenmeester moest zijn. Ferwerda besloot daarna naar Dordrecht te verhuizen en werkt daar nog steeds in zijn atelier aan de Voorstraat. De toenmalige burgemeester Ridder Van Rappard gaf door de expositie te verbieden Ferwerda een plek in de (kunst)geschiedenis. Van Rappard was een landelijk bekende politicus, die in die tijd werd gezien als een rechtse fatsoensrakker. Hij handhaafde in Gorinchem met harde hand de goede zeden. Van 1939 – met een onderbreking in de Tweede Wereldoorlog – tot 1971 was de ridder de eerste burger van Gorinchem. Cabaretier Paul van Vliet kwam in 1969 in een cabaretvoorstelling zelfs met de term Van Rappard reservaat.
Inmiddels is Ferwerda in Gorinchem al meermalen in ere hersteld met exposities van zijn werk, ook in het Gorcums Museum. De stichting die in Dordrecht gaat waken over zijn creatieve nalatenschap vindt het actueel om de kunst van Ferwerda van toen tot en met nu nog dit jaar te laten zien. “Dordrecht wil zich laten zien ook via het belevingsmuseum het Hof van Nederland als een stad van tolerantie en gewetensvrijheid. Will Ferwerda stelde dat in zijn creatieve loopbaan regelmatig op de proef, maar reageerde hij niet eerder op de tijdgeest? Het is goed om die ontwikkeling van 1965 tot 2015 weer te zien. Het historische feit verdient ook een publiek debat Hoe ver kan een kunstenaar te ver gaan?”
Ook binnen de gemeenteraad speelde dit onderwerp onlangs , waar werd gesproken over de grenzen aan vrijheid van meningsuiting en aan creativiteit naar aanleiding van de bloedige gebeurtenissen in Parijs.
Ferwerda kan erover meepraten dat kunst emoties en reacties oproept. Bedwongen of heftig, positief of negatief. Zijn eerste solotentoonstelling, in de expositieruimte van De Nieuwe Doelen, werd door toenmalig burgemeester verboden. Voor Will Ferwerda was het zijn belangrijkste tentoonstelling tot dan toe: hij wilde laten zien waar hij voor stond, en in alle oprechtheid een beeld schetsen van de wereld zoals die volgens hem was.
Kunstkenner Piet Augustijn, tot april 2013 conservator hedendaagse kunst van het Gorcums Museum in Gorinchem, stelde meermalen al exposities van Will Ferwerda samen: “Wat hij wilde, was de mensen wijzen op de leegheid van het bestaan, ontdaan van alle beschermlagen. Hij noemde deze stijl van schilderen Bizarisme: een uitbeeldingswijze die op afschrikwekkende wijze de gekooide en gekerkerde massamens laat zien. Zijn schilderijen, gouaches en etsen uit die jaren zijn dan ook manifesten van protest en verzet. Verzet tegen de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog, maar ook tegen die van de oorlog in Vietnam, die op dat moment in alle hevigheid losbarstte. Zijn universele aanklachten blijken vandaag de dag nog net zo actueel.”
Will Ferwerda verhuisde naar Dordrecht en was naast kunstenaar ook actievoerder. Hij zette zich in voor kunst en kunstenaars, was betrokken bij de Beeldende Kunstenaars Regeling en bleef schilderen. In uiteenlopende stijlen, waarbij de collage (een techniek van schilderen met gebruik van materialen als hout en jute) lange tijd zijn favoriete uitingswijze was. Toen een ziekte hem lange tijd in de greep hield, veranderde het werk en ontstonden veel portretten. Dit jaar is het dus ook het jubileum van Will als vijftig jaar exposerend kunstenaar.
