Ton Delemarre: "Waarom geen proefproject basisinkomen in Dordrecht?"

DORDRECHT - (Dordrecht.net geeft ruimte aan persoonlijke meningen. Ton Delemarre is voorzitter van stichting STOEP en hoofdredactuer van de NVP)

"Het is heel vreemd dat in  alle commentaren over de Eurocrisis geen woord gewijd wordt aan het basisinkomen (een vast maandinkomen, dat de overheid  aan iedere burger verstrekt of garandeert zonder daar voorwaarden bij te stellen. Het heet basisinkomen omdat het net genoeg is om van rond te komen. Men denkt aan 900 euro per maand. Wie een hoger inkomen wil blijft aangewezen op andere bronnen zoals inkomsten uit arbeid).
Zo’n basisinkomen maakt mensen veel minder afhankelijk van overheid en banken. Het verhoogt de mobiliteit op arbeidmarkt en schept tal van nieuwe arbeidsplaatsen.
Het belangrijkste voordeel van het basisinkomen is de vrijheid die het biedt. Het maakt je onafhankelijk. Het stelt je in staat zelf te bepalen wat je met je leven doet. Je bent niet verplicht te blijven hangen in een baan die je niet bevalt. Je kunt je eigen winkel, eigen bedrijf beginnen. Je hebt altijd de zekerheid van die 900 euro waarmee je (op heel sobere basis) kunt overleven. Het zou een stille revolutie betekenen, juist nu we beginnen te beseffen dat er fundamenteel iets moet veranderen aan het systeem.

De Vereniging voor basisinkomen (sinds 1991) houdt 19/20 november een congres in Utrecht met als thema het Crashende Kapitalistische Systeem. Of het nu langzaam of snel gaat: de welvaartsstaat wordt in snel tempo afgebroken en de economie is instabieler dan ooit. Maar wat moeten we daar mee aan? Moeten we nu bang worden? Een survivaltraining gaan doen? Zoveel mogelijk proberen te behouden? Of komt er een echte revolutie als de economie echt keldert? En hoe zit het met de andere kant: de staat, die juist enorm wordt versterkt met als gevolg: repressie en disciplinering en meer blauw op straat en het einde van privacy en burgerrechten?

Professoren als Paul de Beer hebben berekend dat zo’n basisinkomen betaalbaar is en veel bespaart. Maar om er achter te komen hoe het nu werkt in de praktijk moet je een veldexperiment doen. zal een basisinkomen de bereidheid om (betaalde) arbeid te verrichten verminderen en daardoor tot een verkleining van het arbeidsaanbod leiden? Zo ja, welke groepen zullen dan minder gaan werken of ophouden met werken? Zullen bedrijven na de invoering van een basisinkomen meer of minder arbeidskrachten in het produktieproces inzetten? Wordt de Nederlandse concurrentiepositie door een basisinkomen verzwakt? Zal een basisinkomen tot een vermindering of een toename van het zwart werken leiden? Enzovoorts.

In 1996 had de Werkgroep Basisinkomen Dordrecht in samenwerking met het Sociaal Geografisch Bureau (SGB) van de gemeente en met de wetenschappers Paul de Beer & Loek Groot, een panklare opzet gemaakt met alle serieuze vereisten qua selectie, controlegroep, meetbaarheid en dergelijke. Gedurende 2 jaar zou een proef gedaan kunnen worden en met gebruikmaking van het netwerk en de knowhow van het SGB waren de kosten te overzien.
In eerste instantie was ook bij het dagelijks bestuur van de gemeente een positieve houding aanwezig. Maar toen het voorstel rijp was voor de gemeenteraad liet wethouder Jannie van der Loos het afweten )daarin steunend op een advies van de toenmalige ambtenaar Jan Lagendijk (nu fractievoorzitter van de PvdA). Mevrouw van der Loos verwees naar een gevelspreuk op de Voorstraat (op het pand recht tegenover de Berckepoort) ´Sine labore nihil´
Vrij vertaald: ´Wie niet werkt zal ook niet eten´.
Haar socialistische principes gedoogden het onderzoek niet. het is natuurlijk wel grappig dat Jannie van der Loos,  na twaalf jaar wethouderschap nu al negen jaar gebruik maakt van de wachtgeldregeling voor oud wethouders. Ze heeft nog steeds geen passend werk  gevonden. Wel deed ze vrijwilligerswerk. Ze past dus precies in het plaatje van het basisinkomenexperiment zij het dat de basis wel iets hoger is dan 900 euro per maand

Het ontwerp voor het onderzoek naar de effecten van een basisinkomen, waarmee Dordrecht zich internationaal in de kijker had kunnen spelen, ligt nog steeds te verstoffen in de gemeentelijke archieven, maar is nog steeds relevant.
Alleen in Namibië is een (succesvol) experiment gehouden in 2008/ 2009.

Waarom niet in Nederland?
Bedenk eens wat er bespaard kan worden op de bijstandswinkel, op onnodige controles op fraudes, of reïntegratietrajecten die voor veel mensen niets toevoegen. Iemand heeft eens uitgerekend dat je voor alle kosten voor begeleiding rondom één uitkeringsgerechtigde, evengoed 5 tot 10 mensen een redelijk basisinkomen zou kunnen geven.

De Ministers Wijers en Zalm hebben er zich positief over uitgesproken. GroenLinks had het in zijn verkiezingsprogram opgenomen (maar krabbelt nu terug)

Wat je er ook van denkt het basisinkomen verdien een brede maatschappelijke discussie.
 Misschien ka de Occupybeweging zich ertoe bekennen.
Op www.basisinkomen.nl is voldoende stof te vinden."