Beleef een toverlantaarnvoorstelling

Geheel in nostalgische stijl biedt Erfgoedcentrum DiEP op Tweede Kerstdag in Het Hof twee voorstellingen aan met een aloude toverlantaarn. De toverlantaarn stamt uit een tijd dat er nog geen televisie of DVD bestond. Annet Duller, die met haar toverlantaarn het hele land doorreist, neemt jong en oud mee op een fascinerende tocht door het verleden.

De toverlantaarn, die een mengeling van nostalgie en mystiek oproept, is de voorloper van de diaprojector. Met een toverlantaarn, daterend uit het eind van de zeventiende eeuw, werden op glas geschilderde voorstellingen geprojecteerd op een wit doek. Het apparaat is naar alle waarschijnlijkheid uitgevonden door de Nederlandse wis- en natuurkundige Christiaan Huygens. Hij vervaardigde al in 1659 een projectielantaarn met een drievoudige lens.

Broodwinning
Tot de tweede helft van de 18e eeuw werd de toverlantaarn vooral door wetenschappers gebruikt, maar al gauw zagen ook anderen het als een goede manier om hun brood mee te verdienen. Zo reisden Luikerwalen, mensen afkomstig uit Luik in Wallonië, stad en land af voor het geven van voorstellingen op kermissen, jaarmarkten en in kroegen.

De bloeitijd van de toverlantaarn, ook wel Laterna Magica, liep van ongeveer 1840 tot circa 1900. Dit was te danken aan een aantal technische verbeteringen, zoals betere lichtbronnen. Vanaf het midden van de 19e eeuw werden in Nederland tienduizenden kinderlantaarns verkocht. De meeste toverlantaarns werden voor gebruik in de huiselijke kring gemaakt. Tijdens kinderpartijtjes werden voorstellingen gegeven door een lid van de familie of een ingehuurde lantaarnist.

Opvoeden
Rond deze tijd kreeg de Laterna Magica ook een grotere rol in de opvoeding van het volk. Er werden stichtingen opgericht die de lantaarn gaan gebruiken om de moraal hoog te houden. Bezoekers van een voorstelling kregen een overvloed aan godvruchtige en deugdzame series voorgeschoteld. Dominees en priesters gaven in hun kerk preken met lichtbeelden. Ook werden veel bijbelse verhalen op glazen platen overgebracht.

De opkomst van de filmkunst, vanaf ongeveer 1900, leidde tot de verdwijning van de magische toverlantaarnvoorstellingen. In Nederland werd de toverlantaarn tot aan de Tweede Wereldoorlog veel gebruikt. Maar steeds minder als een geweldige bron van vermaak voor jong en oud en steeds meer voor het onderwijs en lezingen met lichtbeelden over wetenschap, verre reizen en actuele gebeurtenissen.

Wilt u ook een nostalgische toverlantaarnvoorstelling beleven op Tweede Kerstdag dan bent u van harte welkom. . Vooraf aanmelden is noodzakelijk. Reserveren via telefoon of e-mail. De voorstellingen starten om 13.30 en 15.30 uur. Gratis toegang.